Jod

Awaria nuklearna w Japonii- czy i co robić?
Głównym pierwiastkiem radioaktywnym zawartym w powietrzu po awarii nuklearnej jest J131 o kresie połowiczego rozpadu ok. 8 dni (tzn. połowa dawki ulega unieczynnieniu przez 8 dni, pozostała część przez następne 8 dni itd.).
Jod wychwytywany jest głównie przez tarczycę, częściowo przez gruczoły sutkowe, jajniki i żołądek. Na terenie Polski mimo jodowania soli nadal jest niedobór jodu w pożywieniu, co skutkuje przerostem tarczycy (wolem) i zwiększoną jodochwytnością gruczołu tarczowego.
Podanie jednorazowej dawki jodku dopiero po kilku dniach blokuje jodochwytność tarczycy na okres ok. 3-4 tygodni (EFEKT WOLFFA-CHAIKOFFA*), potem jodochwytność wraca do normy. Nie powoduje to niedoczynności tarczycy, natomiast może zapobiec odległym skutkom napromienienia tarczycy (rakowi tarczycy), zwłaszcza jeśli chodzi o dzieci.
Rak tarczycy rozwija się bezobjawowo. Późno też (na szczęście) daje przerzuty.
Biorąc pod uwagę argumenty za (w tym oficjalne zalecenia WHO*) i przeciw (uczulenie na jod) wydaje się być rozsądne zastosowanie profilaktyki płynem Lugola* (jednorazowa dawka) przed dojściem powietrza nad Polskę znad Japonii zapowiadanym za kilka dni. Osoby uczulone na jodynę nie mogą zastosować płynu Lugola, mogą natomiast zastosować jod w tabletkach, stosując codziennie maksymalne doustne dawki aż do ustąpienia zagrożenia.
Decyzję o profilaktyce jodowej podejmuje lekarz, zgodnie ze swoją wiedzą. Dawkę płynu Lugola ustala lekarz indywidualnie w zależności głównie od wieku, mniej od masy ciała. Jod u osób uczulonych może dać groźny wstrząs anafilaktyczny i dlatego profilaktyka jodowa powinna być przeprowadzona wyłącznie w przychodni.

Lek. med. Tomasz Bałys
Muli-Med. Turka, ul. Lipowa 14

*EFEKT WOLFFA-CHAIKOFFA– zjawisko ograniczania transportu jodu z surowicy krwi do tarczycy w sytuacji jego znacznego nadmiaru (np. duża podaż z pokarmem). Tarczyca ma ograniczone możliwości wykorzystania jodu do syntezy hormonów, stąd konieczność spowolnienia jego transportu do gruczołu.

*Płyn Lugola– wodny roztwór jodu z jodkiem potasu o następującym składzie: jod – 1%, jodek potasu – 2%, woda destylowana – 97%.

*Dzienne zapotrzebowanie na jod: do 6 miesiąca życia – 40 mikrogramów; od 7 do 12 miesiąca życia – 50 mikrogramów; od 1 do 3 roku życia – 70 mikrogramów; od 4 do 6 roku życia – 90 mikrogramów; od 7 do 9 roku życia – 120 mikrogramów; od 10 do 15 roku życia – 150 mikrogramów; od 16 roku życia – 160 mikrogramów; kobiety w ciąży i karmiące ok. 240 mikrogramów

*WHO/SDE/PHE/99.6 WHO/SDE/PHE/99.6

English only Dist.: General Guidelines for Iodine Prophylaxis following Nuclear Accidents

Update 1999 –wytyczne profilaktyki jodowej Światowej Organizacji Zdrowia po skażeniu nuklearnym Genewa 1999r.