Antybiotykoterapia

1.Antybiotyki zwalczają tylko bakterie, a nie wirusy. W zależności od typu działają na dwa sposoby: bakteriobójczo (niszczą bakterie) lub bakteriostatycznie (hamują ich wzrost). Są zupełnie nieskuteczne w przypadku infekcji wirusowych (np. grypa czy przeziębienie), ale są często dołączane przez lekarzy do terapii wirusowych, gdyż po 3 dobie infekcji wirus „otwiera drogę” dla zakażenia bakteryjnego. Niektóre antybiotyki działają na wiele typów bakterii, a inne zwalczają tylko określone ich typy.

2.Antybiotyk przepisuje wyłącznie lekarz. Nie należy nigdy przyjmować leku „na własną rękę”, gdyż każdy pacjent i każda infekcja wymaga indywidualnego podejścia w doborze leku. Nie należy przyjmować antybiotyku „na wszelki wypadek”, gdyż może być to przyczyną narastania oporności na dany lek i konieczności zastosowania droższych i bardziej toksycznych leków.

3.Antybiotyk należy przyjmować o stałej porze (by utrzymać stałe stężenie leku we krwi) i nie krócej niż 7 dni (maksymalnie 14 dni), w zależności od zaleceń lekarza.

4.Nigdy nie wolno rozgryzać tabletek i wysypywać zawartości kapsułek. Nigdy nie można dzielić tabletki bez podziałki, gdyż dawka leku w obu częściach może być niejednakowa lub pod wpływem światła (tetracykliny) mogą powstawać z antybiotyku substancje toksyczne. Niektóre tabletki można rozpuszczać- informacji udzieli lekarz.

4.Podczas antybiotykoterapii nie należy spożywać alkoholu (może zwiększać stężenie antybiotyku we krwi), brać witamin (są pożywką dla bakterii; nie dotyczy to wit. C) oraz brać preparatów żelaza (żelazo pochłaniane przez bakterie odkłada się wtedy w węzłach chłonnych, zamiast być magazynowane w wątrobie).

5.Uczulenie na antybiotyk może pojawić się niekoniecznie przy pierwszej kuracji i utrzymuje się przez całe życie pacjenta. Lekarz zróżnicuje wysypkę alergiczną polekową z ewentualną chorobą zakaźną. Uczulenie na lek powinno być zanotowane w książeczce zdrowia dziecka lub historii choroby pacjenta.

6.Prebiotyki i probiotyki powinny być stosowane podczas kuracji antybiotykiem i jeszcze przez kilka dni po jej zakończeniu. Bakterie, które żyją z nami w symbiozie w przewodzie pokarmowym to pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus). Występują one naturalnie w zsiadłym mleku, jogurtach, wodzie z kiszonej kapusty i kiszonych ogórków. Ułatwiają trawienie, hamują rozwój grzybów i wytwarzają dla nas witaminę K i witaminy z grupy B. Preparaty tych bakterii są dostępne bez recepty i są całkowicie bezpieczne. Niektóre powinny być przechowywane w lodówce. Należy je stosować 2-3 godziny po każdej dawce antybiotyku, lub raz dziennie niezależnie od dawki antybiotyku (dotyczy to tylko preparatów z bakteriami sztucznie uodpornionymi na działanie niektórych antybiotyków). Kobiety z tendencją do dysbakteriozy lub grzybic pochwy, powinny stosować preparaty probiotyczne dopochwowo.

7.Według moich obserwacji, najczęstszym objawem ubocznym antybiotykoterapii jest drożdżyca jamy ustnej, pozostałej części przewodu pokarmowego oraz skóry wokół ust, odbytu i innych lokalizacjach. Skłonności do grzybic zależą od osobniczych uwarunkowań genetycznych, rodzaju stosowanego antybiotyku (szerokości spektrum działania na bakterie, gł. cefalosporyny II generacji lub tetracykliny) oraz częstości i długości antybiotykoterapii. Główne objawy to (wystarczy tylko jeden do rozpoznania grzybicy): pieczenie w jamie ustnej (brak apetytu u małych dzieci), silne przekrwienie śluzówek jamy ustnej, zajady w kącikach ust, biały nalot na języku, afty (nadżerki) w jamie ustnej (są różowe lub białe), krostki wokół ust i/lub odbytu, odór z ust, luźne stolce lub zaparcia, upławy z pochwy, nasilenie łupieżu, zmiany skórne w pachwinach lub pachach, owalne zmiany złuszczające na skórze w dowolnym miejscu. U osób z tendencją do grzybic, profilaktycznie powinien być dołączany do antybiotykoterapii lek przeciwgrzybiczy do stosowania doustnego i ew. miejscowego (w jamie ustnej, pochwie lub na skórę). Długość stosowania takiego leku ustala lekarz i może sięgać od 14 dni do 4 miesięcy.

Autor: lekarz
Tomasz Bałys
specjalista medycyny rodzinnej